Daha fazla şehir, eyalet ve ülkenin tek kullanımlık plastik poşetleri yasaklamasıyla birlikte kâğıt, market kasalarında popüler bir alternatif haline geldi. İlk bakışta bu çevre için bariz bir kazanım gibi görünüyor. Ne de olsa plastik poşetler fosil yakıtlardan üretiliyor ve önemli bir kirlilik kaynağı.
Ancak kâğıt poşetler her zaman daha iyi bir seçim olmayabilir.
Marketten ya da mağazalardan aldığınız ürünleri poşetlere koyma konusunda bilinçli bir karar alabilmeniz için aklınızda bulundurmanız gerekenler:
Plastik ve kâğıt
Farklı türdeki market poşetleri arasında karşılaştırma yapmak zordur. Çünkü bir poşetin çevresel ayak izi çok sayıda faktöre bağlıdır; nasıl yapıldığı, hangi malzemelerin kullanıldığı, ne kadar uzağa taşındığı ve çok daha fazlası. Ancak bu konuda yapılan birkaç kapsamlı çalışma bazı yararlı çıkarımlar sunuyor.
Kâğıt poşetlerin üretimi plastik poşetlere göre daha fazla enerji gerektirmektedir. Örneğin İngiltere Çevre Ajansı tarafından 2011 yılında yapılan bir araştırmaya göre, bir kâğıt poşetin küresel ısınma üzerindeki etkisini bir kez kullanılan plastik poşetinkiyle aynı seviyeye getirmek için üç kez yeniden kullanılması gerekiyor.
Danimarka Çevre Koruma Ajansı tarafından 2018 yılında yapılan bir araştırma da benzer şekilde, çok yönlü ve yaygın olarak kullanılan bir plastik türü olan düşük yoğunluklu polietilenden yapılan plastik poşetlerin, kâğıt olanlar da dahil olmak üzere sekiz tür market poşeti arasında en küçük çevresel ayak izine sahip olduğunu ortaya koydu.
Peki ya atılan poşetler? İngiliz araştırmasına göre, bir poşete ömrünün sonunda ne olduğu, küresel ısınma etkisine çok az katkıda bulunuyor. Ancak daha geniş bir çevresel perspektiften bakıldığında bu soru yine de üzerinde düşünmeye değer.
Çevre Koruma Ajansı’na göre Amerika Birleşik Devletleri’nde plastik poşetlerin sadece yüzde 10’u geri dönüştürülüyor. Kâğıt poşetlerin de dahil olduğu kategorideki geri dönüşüm oranı ise yüzde 43 ile çok daha yüksek.
Ancak bu yine de çoğu kâğıt ve plastik poşetin çöp sahasına veya daha az oranda yakma fırınına gittiği anlamına geliyor. Çöp sahalarında kâğıt poşetler parçalanırken her ikisi de güçlü sera gazları olan metan ve karbondioksit üretir. Çöp sahasındaki bir plastik poşet bu gazlardan hiçbirini üretmez, ancak plastik çevreye kaçtığında, bazen yüzyıllarca dayanabilen mikroplastiklere dönüşebilir.
New York Şehir Üniversitesi Baruch Koleji’nde kentsel atık uzmanı olan Samantha MacBride, tüketicilerin akıllarında tutmaları gereken bir başka hususu daha vurguladı, “Plastik poşet kullanımı fosil yakıt endüstrisini devam ettiriyor. Bir geleceğimiz olacaksa bu sistemin geri çekilmesi gerekiyor” dedi.
Tekrar kullanılabilir çantalar hakkında bilmeniz gerekenler
Yeniden kullanılabilir çantalar, tek kullanımlık poşetlere olan talebi azaltmanın bir yolu olarak popülerliğini artırdı. Ancak bu iyi niyetler bazı açılardan ters tepti çünkü markalı çantalar konferanslarda, şirket etkinliklerinde ve belirli perakendecilerde her yerde bulunan bir hediye haline geldi.
Eğer bir evde kullanılabileceğinden daha fazla poşet birikirse, bu genel tüketimi azaltma amacını boşa çıkarır. Aynı zamanda daha büyük bir çevresel ayak izi anlamına gelir, çünkü daha sağlam çantaların üretimi için tek kullanımlık olanlara kıyasla daha fazla kaynak ve malzeme gerekir.
Malzeme özellikle önemlidir. İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, örneğin pamuklu bir poşetin, tek kullanımlık bir plastik poşete eşdeğer karbon ayak izine ulaşması için 131 kez yeniden kullanılması gerekiyor.
Danimarka’da yapılan çalışmada bu rakam 149 kat olarak belirlendi. Bunun nedeni pamuk yetiştirmek için gereken toprak, su ve gübre, pamuğu ipliğe dönüştürmek için gereken enerji ve pamuklu torbaların çoğunun Çin veya Hindistan’dan gönderilmesidir.
Dr. MacBride, kendi ülkenizde kenevir veya bambu gibi daha sürdürülebilir liflerden ya da daha da iyisi, kullanılmış kumaş artıklarından üretilen yeniden kullanılabilir çantalar aramanızı tavsiye ediyor.
Sonuç olarak
Çantanız hangi malzemeden yapılmış olursa olsun, uzmanlar onu mümkün olduğunca çok kez yeniden kullanmanın çevresel ayak izini azaltmanın anahtarı olduğu konusunda hemfikir.
Columbia Üniversitesi’nden çevre politikaları uzmanı Steven Cohen, kâğıt poşetlerin en dayanıksız seçenek olması nedeniyle bu noktada yetersiz kaldığını söylüyor.
Yeniden kullanım konusunda titizseniz, özellikle geri dönüştürülmüş malzemeden yapılmış olanlar olmak üzere, sağlam çantalar muhtemelen en iyi seçenektir. Yeter ki düzinelerce biriktirmeyin.
Kimya mühendisi ve ürünlerin çevresel ayak izlerini değerlendiren kâr amacı gütmeyen bir grup olan Çevresel Genom Girişimi’nin CEO’su Michael Overcash, meslektaşlarıyla birlikte 20 ürünün küresel ısınma potansiyelini karşılaştırdıkları ve yeniden kullanılabilir olanların tek kullanımlık olanlardan sürekli olarak daha iyi olduğunu tespit ettikleri 2020 tarihli bir çalışmadan bahsetti.
Overcash, aynı sonucun poşetler için de geçerli olması gerektiğini söyledi, “Pamuklu bir poşeti yüz kez yeniden kullanırsanız, kirli görünebilir ve yıkamak isteyebilirsiniz, ancak bu 100 kâğıt veya plastik poşetin yapılması gerekmediği anlamına gelir. Matematik basit” dedi.
